İBS VE BESLENME

İrratabl bağırsak sendromu (İBS), bilinen bir organik sebebi olmayan, stres veya emosyonel gerilimin yüksek düzeyde olduğu dönemlerde sıklıkla karşılaşılan fonksiyonel bir bağırsak hastalığıdır. Günlük yaşamda birçok bireyin bu hastalıkla karşılaşmasına bağlı olarak bu alanda yapılan çalışmalar beslenme tedavisinin hastalığın seyri üzerindeki önemli etkisini ortaya koymuştur. Posa, su alımı İBS’nin beslenme tedavisinde olumlu etkilere sahiptir.

İBS’ de En Sık Görülen Tetikleyiciler

• Posadan yetersiz beslenme

• Öğün atlama ve birden çok yemek yeme

• Belirli yiyeceklere karşı hassasiyet

• Stres

• Alkol

• Sigara

• Enfeksiyonlar

• Antibiyotik kullanımı ve diğer ilaçlar

Ayrıca genel hasta eğilimlerinden yola çıkarak mevsimsel değişiklikler, soğuk hava gibi nedenler de İBS belirtilerini tetikleyebilir.

İBS Ne Sıklıkta Görülür?

• Huzursuz bağırsak sendromu veya İBS sorunu, erişkinlerde ortalama olarak %10-15 oranında görülür. Batı ülkelerinde görülme sıklığı %20 civarına kadar çıkarken, Kore’de %5, İran’da %6 civarında görüldüğü bildirilmiştir.

• İBS sorunu olan kişilerin ortalama %35’i doktora başvurmaktadır.

• Amerikan Gastroenteroloji Derneği’nin 2017 yılı istatistiklerine göre, ABD’de 35 milyon İBS hastası bulunduğu belirlenmiştir.

• Batı toplumlarında, kadınlarda erkeklere oranla 2-3 kat daha fazla rastlanır.

• Hastaların %50’sinde İBS yakınmaları 35 yaştan önce ve nerede ise tümünde 50 yaştan önce başlar.

İBS Belirtileri

• Bağırsak alışkanlığı bozukluğu (ishal veya kabızlık)

• Karın ağrısı

• Şişkinlik, gaz

• Dışkılama sayısında ya da dışkı kıvamında değişiklik

• Dışkılama sonrası ağrının azalması

• Bulantı

• Sinirlilik hali

• Sırt ve baş ağrısı

• Yorgunluk, halsizlik

İBS ve Beslenme

İBS’ de beslenme tedavisi bireylerin semptomlarına özgü olmalıdır. Hastaların semptomları hangi besinle ilişkili ise diyetten çıkarılması veya azaltılması önerilir. Bunun için besin tüketim kaydı tutmak iyi bir alternatif olabilir.

Posa Alımı

Hastada diyare (ishal) varsa az posalı, kabızlık varsa bol posalı, hem diyare hem konstipasyon (kabızlık) görülüyorsa az posalı diyete ek 20 gram kepek ilavesi yapılabilir. Gaz yapıcı besinler (lahana, turp, kuru baklagiller), gazlı içecekler, alkol, kafein, acı baharatlar verilmemelidir. Çiğ sebze-meyve ve süt bazı hastalarda semptomları arttırdığı için kontrollü verilmelidir.

Sıvı Tüketimi

Yeterli sıvı tüketimi de İBS tedavisinde oldukça önemlidir. Su hem kabızlığı önlemede etkili olabilir hem de ishal nedeniyle vücutta oluşan sıvı kaybını önleyebilir. Günde en az 2-2,5 litre su içmeye özen gösterilmelidir.Kafein ve alkollü içeceklerin kramplar ve ishale neden olabildiğinden dolayı uzak durulmalıdır.

Az az ve Sık sık Yiyin

Sindirim sistemi, bir anda mideye inen çok miktarda yiyeceği sindirmekte zorlanabilir. Bu nedenle az az ve sık yemek yemeye özen göstermelisiniz.

Egzersiz

Bağırsak ve mide sorunu olan kişilerin daha fazla harekete ihtiyacı vardır. Bu yüzden düzenli fiziksel aktivite yapılmalıdır. Harekete haftada üç kere hafif tempoyla başlayıp sonrasında süreyi ve tempoyu arttırabilirsiniz.

Besin Tüketim Kaydı

Bazı besinler gaz, şişkinlik gibi sindirim şikayetlerini arttırabilir. Size dokunan, gaz yapan besinleri bulun ve onları not ederek onlardan uzak kalmaya çalışınız. Mutlaka bir besin defteriniz olmalı ve bu defterinize yediklerinizi, içtiklerinizi ve sonrada size dokunan besinleri ve etkilerini not edebilirsiniz. Böylelikle kısa sürede size neyin dokunup dokunmadığını tespit edebilirsiniz.

NOTLAR

• Stresle başa çıkmak İBS ‘nin oluşmasını önlemede veya etkilerini azaltmada yardımcı olabilir.

• İBS, bağırsak kanseri, kanama ve iltihabi bağırsak hastalığı gibi sorunlara neden olmaz. Buna karşın kronik ve tekrarlayıcı yapısı ile hastalarda geçici iş kaybı ve psikolojik sorunlara neden olabilir.

• Belirtilerin düzelmesi genellikle uzun bir süre alır.

• Düzelme sağlayabilmek için 6 ay ya da daha uzun süreler gerekebilir. Bunun için hastaların sabırlı olması, beslenmelerine dikkat etmeleri ve psikolojik açıdan kendilerini rahatlatmaları gerekebilir.

• Düzenli probiyotik kullanımının İBS üzerinde olumlu olduğuna dair araştırmalar mevcuttur bunun için doktorunuza veya diyetisyeninize başvurabilirsiniz.

Diyetisyen Duygu Bulut

ETİLER DİYET MERKEZİ